In Nederland leven we in een bijzonder ritme: ongeveer evenveel uren in het licht als in het donker. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar het heeft grote invloed op hoe we ons gedragen, hoe dieren leven, hoe planten groeien en zelfs hoe bomen hun bladeren laten vallen. En dan is er nog iets: het licht dat we zelf toevoegen. Lantaarnpalen, tuinlampen, reclameborden, kerstverlichting… het is overal.
De gemeente West Betuwe kijkt daar nu met nieuwe ogen naar. In de dorpen Gellicum, Heukelum, Rumpt en Tuil wordt samen met inwoners nagedacht over een nieuw plan voor openbare verlichting. Want: is al dat licht wel nodig? Kunnen we slimmer verlichten, zuiniger zijn, en tegelijk de natuur meer rust geven?
🕯️ Maar niet iedereen is overtuigd.
Mammie de Mammoet, die al sinds de ijstijd door de straten van West Betuwe wandelt, fronst haar wenkbrauwen. “Wat is dat nou voor een plan?” bromt ze terwijl ze haar wollen sjaal rechttrekt. “In het donker zie je niet waar je loopt! En die stoeptegels… die liggen scheef, verzakken, kraken onder mijn poten. Als ik struikel, wie vangt mij dan op? Een egel met een zaklamp?”
Ze heeft een punt. Want hoewel minder licht goed kan zijn voor de natuur, moet het ook veilig blijven. Zeker voor Mammie, die met haar logge lijf niet zomaar om een kuil heen stapt. En voor Eva, die ’s avonds met haar stepje naar huis rijdt. Of voor de buurvrouw die haar hond uitlaat en geen zin heeft in een onverwachte duik in de sloot.
Toch is het plan niet zomaar bedacht.
Nieuwe technieken maken het mogelijk om licht alleen aan te zetten als het écht nodig is. Bewegingssensoren, slimme lampen, zachte tinten die minder verstoren. En vooral: samen beslissen. Want wie weet beter waar het donker onveilig voelt dan de mensen die er wonen?
Mammie zucht. “Als ik mag meedenken, dan wil ik een kaart van alle verzakte stoeptegels. En een lijst met plekken waar de reeën oversteken. En een warme kop thee erbij.” De ambtenaar knikt. “Deal.”
Zo ontstaat er iets moois: een plan dat rekening houdt met mens én mammoet.
Want in West Betuwe draait het niet alleen om licht en donker. Het draait om samen leven, samen zorgen, en samen struikelen maar dan wel met een lampje erbij.